کبوتر حرم

مقدمه 
در دین تکالیف و باید و نبایدهایی برای انسان ها مقرر شده است که عمل به آنها نشانه ی اطاعت از دستور خداوند است؛ از جمله این تکالیف روزه داری در ماه رمضان می باشد. در این ماه خوردن و نوشیدن برای فرد روزه دار ممنوع شده است و فرد باید علاوه بر اینکه جسم او روزه دار است، اعمال و رفتار او نیز اینگونه باشد. برخی ازافراد معتقدند که روزه داری امری بی فایده است و دلیلی ندارد یک انسان خود را بیهوده به سختی بیندازد. این نگرش هنگامی ایجاد می شود که فرد از فلسفه روزه داری بی اطلاع باشد. در این مقاله علت وجود روزه از منظر امام رضا (علیه السلام) مورد بررسی قرار گرفته است. مقاله حاضر، این آگاهی را به ما می دهد که چرا باید روزه بگیریم و آثار و پیامدهای آن را به ما ارائه می دهد. 
فلسفه روزه داری از نظر امام رضا (علیه السلام)
امام رضا در پاسخ به پرسش محمد بن نشان، درباره علت و فلسفه روزه چیست چنین مرقرم فرمودند : 
علت روزه برای فهمیدن الم و درد گرسنگی و تشنگی است؛ تا بنده ذلیل و متضرع و ماجور و صابر باشد و این دلیلی برای درک شدائد آخرت می باشد. 
علاوه بر اینها، در روزه، شکستن و در هم کوبیدن شهوتهاست و پند دهنده انسان در دنیا و نشانه و دلیل آخرت است تا اندکی از سختی و شدت رنج فقیران و تهی دستان را در دنیا و آخرت درک کند. 
رسول اکرم (ص) در جمعه آخر شعبان درباره ماه مبارک رمضان، خطابه ای ایراد فرموده اند که از فرازهای بلندی برخوردار است. این خطبه را از زبان امام رضا (علیه السلام) می شنویم که به نقل از پدرانش و از رسول خدا(ص) فرمود: 
ای مردم! ماه خدا، با برکت و مغفرت به شما روی آورده است، ماهی که بالاترین و برترین ماه هاست روزهایش بهترین روزها و شبهایش بهترین شبهاست، ماهی است که شما از جانب خدا به مهمانی خدا دعوت شده اید، صاحبخانه خداست و شما وارد بر پروردگار عزوجل هستید نفسهای شما در آن تسبیح، خوابتان عبادت، اعمالتان مورد قبول و دعایتان در این ماه مستجاب است آن قدر این ماه بزرگ است که احترام به این ماه انسان را بالا می برد ، انسان را به خدا وصل می کند به قدری که شخصیت آدمی گسترده می شود؛ در حدی که نفسهایش ثواب تسبیح خدا دارد و خوابش عبادت است و اعمالش همه پذیرفته است. اعمال صالحه اش مقبول و دعایش مستجاب است. 
امام رضا (علیه السلام) درپاسخ به پرسش فضل بن شاذان نیشابوری در خصوص فلسفه روزه پاسخی نزدیک به پاسخ به سوال محمد بن سنان داده و همان فضایل را یادآوری نموده است. هنگامی که او به امام رضا (علیه السلام) عرض کرد: چرا فرمان به روزه داده شده است و در اسلام واجب گردید؟ فرمود: 
برای اینکه گرسنگی و تشنگی را بشناسند و به فقر و ناداری خود در آخرت پی ببرند، و برای اینکه روزه دار (به درگاه الهی ) خاشع فروتن و خوار گردد، نیازمندی نشان دهد، پاداش ببرد، حسابگر بار آید، در برابر سختیها که از گرسنگی و تشنگی به او می رسد صابر باشد تا مستحق ثواب گردد؛ علاوه بر این، در روزه چیزهای دیگری هست از قبیل شکستن شهوتها، کنترل هوای نفس، پیشگیری از طغیان آن و اینکه در دنیا موجب پند و عبرت آنان گردد و مایه ریاضت و سختکوشی و تمرینی برای آماده نمودن آنان بر انجام تکالیف باشد و دلیل و راهنمایی آنان بر سختی و شدت جهان دیگر شود و در پرتو روزه شدت فشار و سختی گرسنگی و تشنگی را بر فقیران و بینوایان در دنیا احساس و درک کند و بشناسد و آن چه را خداوند در اموالشان برای مساکین و تهی دستان واجب نموده، ادا کنند . 
نتیجه گیری 
هر امر و دستوری که خداوند برای انسان ها واجب کرده علت و فلسفه ای داشته است هر چند در ظاهر انسان ها شاید علت آن امر را درک نکنند. روزه در ماه رمضان نیز از جمله تکالیفی است که برای انسان ها واجب شده است. در این مقاله علت روزه در دو روایت از امام رضا (علیه السلام) شرح داده شد. ایشان علت روزه داری را در کنترل هوای نفس، پیشگیری از طغیان آن و اینکه در دنیا باعث پند و عبرت می شود و انسان را برای شدائد آخرت آماده می کند، می دانند؛ بنابراین هر تکلیفی که برای انسان واجب شده است به طور حتم دلیل و برهانی داشته است که با مرور آنها می توانیم نسبت به ابعاد مختلف دینمان آگاهی عمیق تری پیدا نمائیم. 
منبع: فرآوری شده از ژرفای آفتاب 3، تالیف علی اسکندری، تهیه و تدوین امور زائرین غیر ایرانی آستان قدس رضوی.