کبوتر حرم

تاریخ‌نگار زندگانی حضرت معصومه سلام الله علیها

اول ذی‌قعده ۱۷۳ق: نخستین دختر امام کاظم سلام الله علیه از حضرت نجمه سلام الله علیها و دومین فرزند ایشان در مدینه به دنیا آمد؛ امام کاظم سلام الله علیه نام آسمانی و مقدس «فاطمه» را بر او نهاد.

۱۸۳ ـ ۱۷۳ق: حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها دوران کودکی خود را در دامن خاندان امامت و فضیلت سپری کرد… او پس از زندانی‌شدن پدر، امام رضا سلام الله علیه، عهده‌دار تربیت ایشان گردید.

۲۵ رجب ۱۸۳ق: در این روز، امام کاظم سلام الله علیه به شهادت رسید‌و دوران پرمصیبت یتیمی حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها و دیگر فرزندان ایشان، آغاز گردید.

۱۸۳-۲۰۰ق: در این مدت حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها بیش‌از‌پیش از تربیت برادر خود امام رضا سلام الله علیه بهره‌مند شد تا این‌که امام هشتم سلام الله علیه در سال۲۰۰ق به دستور مأمون، مجبور به هجرت به خراسان شد.

۲۰۱ ـ ۲۰۰ ق: امام رضا سلام الله علیه با ارسال «نامه‌ی محرمانه‎ای» از خواهرش، حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها و بسیاری از بستگانش خواست که به ایران هجرت کنند.

ربیع‌الاول ۲۰۱ ق: حضرت فاطمۀ معصومه سلام الله علیها و همراهانش پس از رسیدن به ساوه، با حملۀ مأموران حکومتی روبرو شدند که بر اثر آن برخی شهید و برخی دیگر مجروح شدند، عده‎ای نیز به کوه‎ها و مناطق دیگر پناه بردند. این حادثه‌ اثری ناخوشایند بر آن حضرت داشت، به طوری که بیمار شد، برخی نیز دلیل بیماری ایشان را مسمومیت دانسته اند. ایشان پس از اطلاع از مسافت کم ساوه تا قم، به اطرافیان خود فرمود: «مرا به شهر قم ببرید؛ چراکه آنجا سرزمین شیعیان ماست».

۲۳ ربیع‌الاول ۲۰۱ق: مردم قم پس از آگاهی از حادثه‌ی ساوه، به استقبال حضرت فاطمه‌ی معصومه سلام الله علیها رفتند. به پیشنهاد موسی‌بن‌خزرج ـ بزرگ خاندان اشعریان قم ـ آن حضرت در منزل ایشان ساکن شدند.

۱۲-۱۰ ربیع‌الثانی ۲۰۱ق: هفده یا نوزده روز از تشریف‌فرمایی آن حضرت و شادمانی مردم سپری نشده بود که سایه‌ی ماتم قم را فراگرفت و پیکر مطهر ایشان، با تشییعی باشکوه در باغ شخصی موسی‌بن‌خزرج که به «بابُلان» معروف بود، دفن گردید.

این حدیث مشهور امام صادق سلام الله علیه تفسیر شد که سال‌ها قبل از تولد حضرت فاطمه معصومهI و دفن ایشان در قم خبر داده بود تفسیر شد آن حضرت چنین فرموده بودند:«… و برای ما هم حرمی است و آن، قم است. و به زودی دختری از نسل من که «فاطمه» نامیده می‎شود، در آن سرزمین دفن خواهد شد. هر فردی [آرامگاه] ایشان را زیارت کند، بهشت بر او واجب خواهد شد».

۲۰۱-۲۰۳ق:امام رضا سلام الله علیه در دیدار گروهی از علمای قم ضمن یادآوری وجود آرامگاه خواهرش در قم و سفارش به خواندن زیارت‌نامه‌ی مخصوص آن حضرت، فرمودند: «هر فردی مزار ایشان را زیارت کند، پاداشش بهشت خواهد بود».و نیز فرمودند: «کسی که مزار آن حضرت را زیارت کند درحالی‌که حقّ ایشان را بشناسد، پاداشش بهشت خواهد بود».

۲۰۳-۲۲۲ق: امام جواد سلام الله علیه نیز به شیعیان چنین سفارش می‎کرد:

«هر فردی آرامگاه عمه‎ام را در قم زیارت کند، بهشت برایش واجب خواهد بود».

القاب

برخی روایات لقب‌های آن حضرت را چنین ذکر کرده‌اند:

اخت الرّضا، بنت باب‌الحوائج، تقیّه، حمیده، رشیده، رضیه، ستّیه (ستّی)، شفیعه، کریمه‌ی اهل‌بیت F؛ مرضیه، معصومه.

مرقد و ضریح مطهر

پس از خاکسپاری بدن مطهر حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها در «باغ بابُلان» آرامگاه مقدس(سرداب؛ مقبره) آن حضرت تغییراتی پیدا کرد؛ در آغاز، فرزندان سعد اشعری سایبان و سقفی از بوریا بر مزار آن حضرت برافراشتند و حضرت زینب دختر امام جوادH نیز بر سر مرقد مطهر، قبّه‎ای بنا کرد. مرقد شریف کریمه اهل بیتI برای نخستین بار در سال ۴۳۱ ق. با خشت‎های کاشی زیبا تزئین گردید در نیمه‌ی اول قرن هفتم هجری نیز کاشی‌کاری جدید انجام شد و کاشی‎های قبلی نیز مرمت گردید. تا این که در سال ۱۳۷۷ش. آخرین مرمت و بازسازی مقبره – که آمیخته‎ای از کاشی و سنگ است- انجام گرفت و دیواره‎های داخلی آن نیز با سنگ مرمر سبز، آراسته گردید.

ثواب زیارت کریمه اهل‌بیت سلام الله علیها

امام صادق سلام الله علیه می‎فرماید:

« در آینده‌ای نزدیک، زنی از فرزندان من به نام “فاطمه” در قم دفن می‎شود که هر کس او را زیارت کند بهشت بر او واجب می‌شود». در جای دیگر ی نیز چنین فرمودند:« زیارت او [حضرت فاطمه معصومه‌] معادل بهشت است».

امام رضا سلام الله علیه می‎فرماید:

« هر فردی مزار خواهرم [فاطمه معصومه] را زیارت کند، بهشت برای او خواهد بود».

«هر کس آن حضرت را زیارت کند درحالی‌که حقّ او را بشناسد، بهشت برای او واجب می‎شود».

امام جوادA می‎فرماید:«هر کس مزار عمه‎ام را در قم زیارت کند بهشت سزاوار اوست».

  کرامات حضرت معصومه سلام الله علیها

فداها ابوها
آیت الله سید نصر الله مستنبط از کتاب «کشف اللئالی» نقل فرموده که روزی عده ای از شیعیان وارد مدینه شدند و پرسش هایی داشتند که می خواستند از محضر امام کاظم(ع) بپرسند. امام علیه السلام در سفر بودند، پرسش های خود را نوشته به دودمان امامت تقدیم نمودند، چون عزم سفر کردند برای پاسخ پرسش های خود به منزل امام(ع) شرفیاب شدند، امام کاظم(ع) مراجعت نفرموده بود و آنها امکان توقف نداشتند، از این رو حضرت معصومه(س) پاسخ آن پرسش ها را نوشتند و به آنها تسلیم نمودند، آنها با مسرت فراوان از مدینه منوره خارج شدند، در بیرون مدینه با امام کاظم(ع) مصادف شدند و داستان خود را برای آن حضرت شرح دادند.

هنگامی که امام(ع) پرسش های آنان و پاسخ های حضرت معصومه(س) راملاحظه کردند، سه بار فرمودند:«فداها ابوها» «پدرش به قربانش باد.» باتوجه به این که حضرت معصومه(س) به هنگام دستگیری پدر بزرگوارش خردسال بود،این داستان از مقام بسیار والا و دانش بسیار گسترده آن حضرت حکایت می کند.

جلال و جبروت حضرت فاطمه سلام اللّه علیها
مرحوم آیت اللّه مرعشی نجفی قدّس سره بارها برای طلاب می فرمودند:

علّت آمدن من به قم این بودکه پدرم، آقا سید محمود مرعشی نجفی - که از زهّاد و عبّاد معروف نجف بود - چهل شب در حرم امیر المؤمنین علیه السلام، بیتوته نمود که آن حضرت را ببیند. پس شبی در حالت مکاشفه، حضرت علی علیه السلام را مشاهده کرد که به ایشان فرمود: سید محمود چه می خواهی؟

عرض می کند: می خواهم بدانم قبر فاطمه ی زهرا سلام اللّه علیها کجاست؟ تا آن را زیارت کنم. حضرت فرموده بودند: من که نمی توانم برخلاف وصیت آن حضرت قبر او را معلوم کنم.

عرض می کند: پس من هنگام زیارت چه کنم؟

حضرت فرموده بودند: خداوند متعال، جلال و جبروت حضرت فاطمه را به فاطمه ی معصومه سلام اللّه علیها عنایت فرموده اند؛ پس هر کس که بخواهد به زیارت حضرت فاطمه زهرا نایل شود، به زیارت حضرت فاطمه معصومه سلام اللّه علیها برود.

راهگشای مشکلات فلسفی ام
مرحوم صدر المتألهین شیرازی، فیلسوف بزرگ جهان اسلام و صاحب کتاب گرانسنگ «اسفار اربعه» شاهکار فلسفه اسلامی، در سالهای اواخر عمر پر برکت خود، تبعید شده و در روستای«کهک» قم مقیم گشته و در آنجا به تحریر مباحث فلسفی مشغول شده بود. ایشان گفته است: هرگاه در زمینه ی فلسفه، مشکلی برایم پیش می آمد که از حلّ آن عاجز می ماندم، با پای پیاده از کهک به قم می رفتم و به کنار قبر حضرت فاطمه ی معصومه سلام اللّه علیها رفته، از آن حضرت استمداد می نمودم. با این کار، مسأله و مشکل من حل می شد و سپس به روستای کهک باز می گشتم.

مکاشفه بزرگ صدر المتالهین در حرم فاطمه معصومه
استاد آیة الله جوادی آملی: اگر انسان کتابی و یا مطلب علمی را در شهری که از نظرآب و هوا و موقعیت اقلیمی از قم بهتر است، مطالعه کند؛ بعدعین همان کتاب و یا مطلب را در جوار رحمت بارگاه حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها در قم مطالعه کند، می بیند که برکات دیگری نصیب انسان می شود، و حقایق بالاتری برای انسان کشف می گردد. این حقیقت برای جناب صدر المتالهین نیز پیش آمده است. زیرا ایشان، هنگامی که در کهک زندگی می کرد، برای عرض ادب و توسل به بارگاه کریمه اهل بیت فاطمه معصومه سلام الله علیها مشرف می شد. در یکی از این سفرها در جوار قبر فاطمه معصومه یک مساله مهم و پیچیده فلسفی یعنی اتحاد عاقل و معقول در یک مکاشفه عرفانی، برایش حل شد. او خود در این زمینه می گوید: مسأله اتحاد عاقل و معقول از مشکلترین مسایل فلسفی است ک تا کنون هیچ فیلسوف مسلمانی توفیق حل آن را پیدا نکرده است. من با توجه کامل به سوی خدای سبحان از او خواستم که مشکل برایم حل شود. دری از رحمت حق بر من گشوده شد و در این مورد معرفت جدیدی برایم حاصل شد. «کنت حین تسوید هذا المقام به کهک من قری قم، فجئت الی قم زائرا لبنت موسی ابن جعفر مستمدا منها و کان یوم الجمعه فانکشف لی هذا الامر؛» هنگام نوشتن این بحث من درقریه کهک قم بودم. از آنجا رهسپار قم شدم، به زیارت دختر موسی بن جعفر علیهما السلام مشرف گردیدم و از آن حضرت در حل این مسأله یاری جستم. به برکت او در روز جمعه این مطلب بر من کشف گردید.

افطار با بوسه بر ضریح
مرحوم علامه طباطبایی در زمان سکونت در قم، در ماه های رمضان، پیش از افطار به حرم ملکوتی کریمه ی اهل بیت، فاطمه ی معصومه سلام الله علیها مشرف می شدند و با بوسه زدن بر ضریح مطهر آن بانوی بزرگوار، روزه ی خود را افطار می کردند.

علامه شهید مطهّری، هرگاه نام مرحوم علامه طباطبایی را به زبان می آورد، می گفت: روحم به فدای او باد. یکی از دانشمندان از استاد مطهّری پرسید: دلیل این همه تجلیل و احترام شما از علاّمه طباطبایی چیست؟ استاد مطهّری در پاسخ گفت: من فیلسوف و عارف بسیار دیده ام و احترام من به علاّمه طباطبائی به خاطر فیلسوف بودن ایشان نیست، بلکه از این جهت است که او عاشق و دلباخته ی اهل بیت است. چرا که علاّمه طباطبایی در ماه رمضان روزه ی خود را با بوسه بر ضریح مقدّس حضرت معصومه سلام الله علیها افطار می کرد. ابتدا پیاده از منزل تا حرم مطهّر(با توجّه به آن سنین پیری و دوری راه) مشرف می شد. ضریح مقدّس را می بوسید، سپس به خانه می رفت و غذا می خورد.

عنایت حضرت در فهم قرآن
آیت الله العظمی فاضل لنکرانی می فرماید: روزی به حرم مطهر حضرت فاطمه ی معصومه سلام الله مشرف شدم و پس از این که زیارت را خواندم، خدمت آن حضرت عرض کردم که من امروز آمده ام و هیچ حاجت دنیوی ندارم. فقط یک حاجت دارم و آن این است که درفهم آیه ی «تطهیر» مورد عنایت شما واقع شوم و این آیه را درست بفهمم و مشکلاتم در این زمینه حل گردد. پس به خانه آمدم و مشغول نوشتن مطالبی پیرامون این آیه ی شریفه شدم؛ پس مسائل و مطالبی به برکت حضرت فاطمه ی معصومه سلام الله علیها برای من روشن شد که شاید اگر پنجاه سال دیگر درس می خواندم آن مطالب برای ما روشن نمی شد!

پوستر های ویژه میلاد 

فایل های صوتی سخنرانی درباره حضرت معصومه سلام الله علیها